Een interview met Gineke Klinkhamer, grondlegger van De Roos Opleidingen, opleiding tot psychosociaal therapeut met Bijbelse grondslag en haar opvolger Dieke Oosterwijk-Schouten met haar man Koos, die samen de huidige directie van dit opleidingsinstituut vormen.
Gineke, wat was je motivatie achter het ontwikkelen van de opleiding tot psychosociaal therapeut met Bijbelse grondslag?
‘Misschien een beetje een raar antwoord, maar het eerste wat in mij opkomt is het woord frustratie,’ antwoordt Gineke. Ze vervolgt: ‘Ik heb zelf verschillende opleidingen gedaan. Ik dacht: het kan toch niet waar zijn dat er helemaal niets is op dit gebied met een Bijbels perspectief? Er zijn geweldige pastorale cursussen, maar dat zocht ik niet. Ik wilde een opleiding die breed erkend wordt. Mijn grootste inspiratiebron was Daniël uit de Bijbel. Hij ging studeren aan het hof van Nebukadnezar. Wat hij daar allemaal moest bestuderen was niet heel erg christelijk, bijvoorbeeld astrologie. Ik las dat Daniël dit allemaal toch leerde, zodat hij een plaats zou krijgen onder de counselors. Als hij eenmaal daar een plaats had, dan kon hij zelf invulling geven zoals hij dat wilde.’ ‘Dus ik dacht’, zo vertelt Gineke verder, ‘mijn opleidingen waren ook niet in de eerste plaats christelijk, maar ik heb nu ook een plaats onder die counselors. Ik ben erkend. Ik heb alle diploma’s. Ik wilde graag dat er meer van deze mensen zouden komen. Dat was mijn motivatie om een opleiding te ontwikkelen. Een opleiding met een Bijbelse grondslag die ook een erkenning door de ziektekostenverzekeringen zou krijgen op het gebied van psychologische hulpverlening.’
Gineke vertelt verder dat ze het idee om een eigen opleiding te ontwikkelen in februari 2005 kreeg. Vervolgens is zij gaan schrijven. Het was mooi weer en ze heeft, in de maanden die volgden, veel geschreven vanuit haar tuin. De missie voor de opleiding haalde ze uit Kolossenzen 2:2, waarin Paulus schrijft -vrij vertaald- dat we bemoedigd zullen worden, één zullen zijn door van elkaar te houden en alleen zo ten volle te kunnen genieten van het kennen van Jezus Christus.
Gineke vervolgt: ‘Ik dacht ja, dit is mijn missie. Mensen wakker maken voor hun authentieke identiteit. Het beeld dat God van je heeft over wie je bent als mens. Dit werd de rode draad van het hele curriculum. Aan het schrijven hiervan heb ik veel plezier beleefd. Ik dacht: als de opleiding niks wordt, dan heb ik in ieder geval zelf veel plezier beleefd aan het schrijven ervan.’
Een kleine advertentie van een paar regels in de EO televisiegids Visie leverde een eerste groep van 20 studenten op. In september 2005 startten de eerste lessen.
Mensen wakker maken voor hun authentieke identiteit. Het beeld dat God van je heeft over wie je bent als mens.
Inmiddels is het maart 2024 en Gineke is nog steeds als docent betrokken bij De Roos Opleidingen. Ze straalt uit dat ze plezier heeft in het lesgeven en de studenten waarderen haar lessen enorm, zo blijkt uit de hoge cijfers die ze krijgt op evaluatieformulieren.
Gineke blikt terug naar de beginjaren: ‘Ik was heel intens betrokken bij de studenten. Ik deed alles zelf. Ik las dus ook alle reflectieverslagen en gaf feedback. Ik zag de studenten groeien en ontwikkelen maar ook terug gaan naar hun authenticiteit. Je moet eerst zelf die reis maken om een goede therapeut te kunnen zijn.’ Gineke legt dit laatste uit: ‘Deze kennis haalde ik uit het Bijbelboek Deuteronomium. Je moet eerst het Woord in je eigen hart en verstand laten doorwerken, dus zelf je pijn onder ogen zien, dan kun je pas ruimte maken voor de ander’.
Hoe ging de verdere ontwikkelingen van het opleidingsinstituut?
‘Ik zag hoe waardevol de opleiding bleek te zijn en dat de studenten bleven komen. Ik wilde dat de opleiding, ook als er met mij wat zou gebeuren, voortgezet zou worden. Dat vond ik heel belangrijk,’ antwoordt Gineke. ‘Ook was het belangrijk dat de opleiding zou door ontwikkelen en met haar tijd zou meegaan. Als onze afgestudeerde studenten vergoede zorg willen bieden via de zorgverzekeraars, moest de opleiding geaccrediteerd worden. Er waren hele lijsten aan eisen waar de opleiding aan moest voldoen. Deed ze dat niet, dan werden we een gewone pastorale opleiding en dat wilde ik niet. Toen kwam Dieke in beeld.’
Je moet eerst het Woord in je eigen hart en verstand laten doorwerken, dus zelf je pijn onder ogen zien, dan kun je pas ruimte maken voor de ander.
Dieke: ‘Destijds was ik student bij Gineke en ik hoorde de wens ook bij veel studenten hoe mooi het zou zijn als de opleiding een keurmerk zou krijgen. Met mijn onderwijskundige achtergrond was ik vaker bezig geweest met kwaliteitseisen. Gineke vroeg mij met haar in gesprek te gaan hierover. Daarna vroeg zij mij of ik, samen met haar, de accreditatie voor de opleiding op mij wilde nemen. We wilden dat De Roos Opleidingen zich zou blijven onderscheiden door registertherapeuten op te leiden. Iets wat voor Koos en mij nog steeds heel belangrijk is en blijft.’
Na de accreditatie van de opleiding volgde de vraag van Gineke aan Dieke of zij de opleiding wilde overnemen. Hoe ging dit?
Dieke: ‘Ik heb daar wel een tijd over na moeten denken. Ik vond het een hele verantwoordelijkheid om een opleiding over te nemen waar mensen opgeleid worden om andere mensen te helpen. Dat is zoiets kostbaars. Ik besefte hoe belangrijk dit is. Na veel nadenken kwam op een gegeven moment regelmatig een Bijbeltekst in mij boven. Het was wat David tegen Salomo zei: ‘Wees sterk en doe het!’ Hierdoor kreeg ik de innerlijke overtuiging om de opleiding over te nemen. Dit duwtje in de rug had ik nodig. Ik besefte dat dit heel wat was. De opleiding was ontwikkeld door Gineke. Het was spreekwoordelijk gezegd “haar kind”. Ik wilde dit niet van haar afnemen.’
We zijn naar Gods beeld gemaakt en ook bedoeld om autonoom en vrij te zijn in onze keuzes.
Gineke haakt hierop in: ‘Voordat de opleiding werd overgenomen hadden Dieke en ik samen al het accreditatietraject gedaan. Daarin heb ik kunnen meedenken. Dat was heel fijn voor mij en dat was ook een goede manier om af te ronden. Daarnaast was ik mij er van bewust dat wanneer je iets overdraagt er dingen veranderen. Dat is ook goed. Ik kreeg in die tijd helaas wel advies van anderen die zeiden dat ik dit niet moest doen of ze zeiden dat ik mij helemaal moest terugtrekken uit de opleiding. Maar dat wilde ik beslist niet. Ik genoot en geniet van het lesgeven! Ik wil dit graag nog even blijven doen. Het voelt ook goed. Ik ben blij dat het zo gegaan is en hoe het nu gaat!’
Hoe is de Bijbelse grondslag nu nog terug te zien in de opleiding?
Gineke: ‘In de opleiding volgen we het Bijbelse mensbeeld waarmee je naar elkaar en naar jezelf kijkt. We zijn naar Gods beeld gemaakt en ook bedoeld om autonoom en vrij te zijn in onze keuzes. Die kracht zit in ons. Aan de andere kant is er de gebrokenheid van deze wereld waardoor we er nooit 100% in zullen slagen te worden zoals God ons bedoeld had.’
In de Bijbel staan de verschillende gedragingen van mensen al benoemd en ook hoe de mens is bedoeld.
Dieke gaat verder: ‘De Bijbel was er al voordat de psychologie bestond. Psychologische thema’s kom je al tegen in de Bijbel. Psychologie is ontstaan door observatie van mensen. In de Bijbel staan de verschillende gedragingen van mensen al benoemd en ook hoe de mens is bedoeld.’
Gineke vervolgt: ‘Het is dus niet zo dat in onze opleiding “een christelijk sausje” over psychologie gegoten wordt. Nee, de antwoorden zijn allemaal terug te vinden in de Bijbel.’
Dieke: ‘Dit alles binnen het kader waarvoor we uiteindelijk bedoeld zijn en waar we naartoe mogen groeien. Echt heel mooi en iets waar ik lang over door kan praten.’
Onder christenen is er verschil in inzichten, hoe wordt daarmee omgegaan in de opleiding?
‘Ja dat klopt,’ antwoordt Dieke en vervolgt: ‘Iedereen is gemaakt voor zijn/haar eigen taak en heeft zijn/haar eigen eigenschappen. De fundamentele waarheden staan in de Bijbel. Er worden hieraan verschillende kleuren gegeven, maar het fundament is gelijk. We nemen in de opleiding alle kleuren mee zodat niemand zich buitengesloten voelt. Dat is ook het grondthema van een therapeut: leren accepteren en respecteren dat een ander anders naar dingen kijkt en andere dingen beleeft en gelooft. Dit is de basis van een belangrijke oefening over heterogeniteit in onze opleiding. Door onze opleiding groeien studenten daarin, dat is mooi om te zien.’
Is er binnen de opleiding dan wel plek voor niet-christelijke studenten?
Gineke vertelt dat zij die wel een paar keer heeft gehad. Ze heeft ze vooraf duidelijk gemaakt dat ze goed moesten beseffen waar ze aan begonnen. ‘Het Bijbelse aspect is een groot onderdeel van de lessen en intervisie. Het is niet los te koppelen. De Bijbel is een rode draad in de opleiding. Het is aan de (niet-christelijke) student zelf of hij/zij dit aandurft.’
Hebben jullie een anekdote van iets wat je is bijgebleven in al die jaren dat jullie betrokken zijn bij de opleiding?
‘Ik heb zo geen specifieke anekdote’, zegt Gineke. Direct daarop zegt ze: ‘We lachen wel veel in de lessen.’ Dieke haakt hierop in: ‘Ja, je zou denken, je leert voor zo’n serieus vak wat vaak over problemen gaat, hoe kan het dan dat er ook zoveel gelachen wordt? Dat is het mooie, je leert ook relativeren. Het is de kracht van therapeutisch handelen en -denken om ook te kijken vanuit een positiever perspectief. Niet alleen kijken naar wat er mis is gegaan, maar ook focussen op het positieve en wat je daar weer uit kunt halen. Dit zijn mooie krachtbronnen.’
Zijn er op dit moment ontwikkelingen gaande binnen de opleiding die jullie met ons willen delen?
Koos geeft antwoord op deze vraag: ‘De wereld verandert, wij proberen daar zo goed mogelijk op in te spelen. Zoals bijvoorbeeld in de coronatijd. Ineens moest alles digitaal beschikbaar zijn. Dat hebben we gedaan zodat de opleiding door kon gaan. Zo zullen we alert moeten blijven op ontwikkelingen in de maatschappij. De hulpvragen van cliënten veranderen in de loop van de tijd. De kaders hiervoor worden op dit moment uitgedacht en plannen zijn in ontwikkeling’. Hij voegt hieraan toe: ‘Een heel goede reden om ons aanbod in de gaten te houden!’
Dieke vult aan: ‘Op dit moment volg ik een master seksuologie aan de universiteit te Leuven. Een onderwerp dat heel actueel is in onze huidige samenleving. Het is de bedoeling dat dit onderwerp een groter onderdeel wordt in onze opleiding. Ook zien we dat relatietherapeuten meer werk hebben dan ooit. Het begeleiden van stellen vraagt andere competenties vanwege de dynamiek en de complexiteit van de problematiek. We willen hier in de opleiding ook gedegen aandacht aan geven. Als opleider voel ik de verantwoordelijkheid die we hebben. Onze therapeuten gaan aan de slag met het meest waardevolle dat er is, namelijk mensen die soms ook kwetsbaar zijn.’
De Roos Opleidingen biedt ook verkorte en individuele trajecten aan, hoe zit dat?
‘Dat klopt!’ vervolgt Dieke: ‘Met studenten die al een relevante vooropleiding hebben gedaan, zoals psychologie, Social work, SPH, MWD, hbo-verpleegkunde, -pedagogiek en- psychologie gaan we vrijblijvend in gesprek om vast te stellen hoe deze verkorte variant van onze opleiding, er voor deze specifieke student uit zal gaan zien. We kijken naar de vooropleiding, werkervaring, huidige werkplek en gevolgde bijscholingen. Op deze manier kunnen we een passend opleidingstraject aanbieden, heel interessant voor studenten met meer achtergrond.’
Tenslotte: waarin onderscheidt een opleiding bij De Roos Opleidingen zich van andere opleidingen tot psychosociaal therapeut?
Dieke: ‘Onze opleiding onderscheidt zich door de unieke koppeling met het christelijk perspectief. Dit is niet zomaar toegevoegd aan de opleiding, dit is de basis van de opleiding. Psychologie is hieraan verbonden, niet andersom.’
Gineke: ‘In onze opleiding leer je niet alleen “takken te snoeien”, je leert zaken bij de wortel aan te pakken.’
Onze opleiding onderscheidt zich door de unieke koppeling met het christelijk perspectief. Dit is de basis van de opleiding. Psychologie is hieraan verbonden, niet andersom.
Mocht je na het lezen van dit interview meer willen weten over de opleiding tot psychosociaal therapeut bij De Roos Opleidingen, kijk dan op de website www.deroosopleidingen.nl. Meer vragen? Bel of mail ons gerust!
Datum: maart 2024
Tekst en fotografie: Annet Kous
